Zapytaj swoje koleżanki o HPV, a przekonasz się jaka jest znajomość tego tematu. Ile spośród nich ma świadomość zagrożenia, ile z nich myśli, że to geny są odpowiedzialne za raka szyjki macicy? W tym przypadku takie przekonanie jest błędne.

 

Wirus HPV – najważniejsze informacje

HPV to skrót od wirusa brodawczaka ludzkiego, czyli Human Papilloma Virus. Jest przenoszony drogą płciową, jak również poprzez zwykły kontakt skórny z osobą zainfekowaną tym wirusem.

Można zakazić się nim:
– w trakcie stosunku seksualnego,
– podczas kontaktu intymnego ze skórą partnera,
– podczas stosunku oralnego, pettingu, neckingu.
– zaleca się zachowanie ostrożności w publicznych toaletach, solariach, basenach, publicznych miejscach, w których korzystamy z ręczników itp.,
– może dojść także do zakażenia wewnątrzmacicznego, czy okołoporodowego i wtedy matka przekazuje wirusa HPV dziecku.

Wirus HPV nie rozróżnia płci czy orientacji seksualnej, dotyka zarówno kobiety jak i mężczyzn. Mężczyźni mogą ulec zakażeniu wirusem HPV (kłykciny), stać się jego nosicielami, w niektórych przepadkach może nawet dojść u nich do zmian przed nowotworowych i nowotworowych. Wirus HPV może wywoływać raka odbytu, płuc a nawet krtani.

Zakażenie wirusem HPV nie przenosi się drogą krwi. Jest przekazywany podczas bliskich kontaktów i zakaża komórki nabłonka skóry i błon śluzowych.

 

Każda z nas jest zagrożona wirusem HPV.

Ten problem dotyczy kobiet na całym świecie. Spośród seksualnie aktywnych kobiet, 3 na 4 w ciągu całego życia ulegną zarażeniu tym wirusem. Dlatego tak ważne jest byś dobrze poznała źródło problemu, głównego winowajcę, swojego przeciwnika zwanego HPV.

Istnieje ponad 100 typów wirusa HPV, ale tylko niektóre z nich wywołują brodawki narządów płciowych i nowotwory. Kobiety zakażone genotypami HPV 16 i HPV 18 są obarczone największym ryzykiem raka szyjki macicy. 70% wszystkich nowotworów szyjki macicy jest spowodowanych właśnie przez genotyp 16 i 18 wirusa HPV.

Najwięcej zakażeń HPV obserwuje się wśród osób młodych, rozpoczynających życie płciowe. Wirus HPV jest wszędobylski i bardzo powszechny, w związku z czym nawet 80% kobiet na całym świecie może zostać zakażonych wirusem HPV jeszcze przed ukończeniem 50 lat.

Wirus HPV daje tylko niewielką, miejscową odporność, nie powstają przeciwciała, dlatego po zakażeniu wirusem nie zostaje żadna pamięć immunologiczna w naszym organizmie. Tak więc jeżeli nawet wcześniejsze zakażenie zostanie wyeliminowane, możesz ponownie zakazić się tym samym typem lub innymi typami wirusa HPV.

 

Samo zakażenie wirusem HPV nie jest jednoznaczne z tym, że zachorujesz na raka szyjki macicy.

Większość infekcji jest nieszkodliwa i ustępuje w ciągu 1-2 lat od zakażenia, są to tzw. infekcje przejściowe. Nasz organizm jest w stanie sam je wyeliminować, zwłaszcza u osób młodych, mających wysoką odporność, zdrowych. Tylko zakażenie przetrwałe (utrzymujące się w komórkach dłużej niż 6 miesięcy) niesie za sobą ryzyko rozwoju zmian przed nowotworowych wysokiego stopnia (CIN3), a w następstwie do raka szyjki macicy.

Często infekcje HPV nie mają żadnych oznak ani objawów, więc nie będziesz wiedzieć, czy jesteś zarażony. Nie ma leku na wirusa HPV, ale możesz się przed nim chronić. Możesz to zrobić na kilka sposobów:

  • Osoby aktywne seksualnie powinny uprawiać bezpieczny seks i używać prezerwatyw. Jednak nadal możesz uzyskać wirusa HPV ze skóry, która nie jest objęta prezerwatywą.
  • Regularnie wykonuj badanie przesiewowe w kierunku raka (co 3 lata).
  • Zdobądź szczepionkę przeciwko wirusowi HPV. Szczepionka przeciw HPV to bezpieczny sposób ochrony przed szkodliwymi typami infekcji HPV (typy 6, 11, 16 i 18).

Szczepienie ochronne przeciwko wirusowi HPV

Szczepionki przeciw HPV zawierają wirusopodobne cząstki otrzymane drogą rekombinacji genetycznej. Dostępne są trzy szczepionki przeciw HPV, 2-walentana, 4-walentna i 9-walentna. Wszystkie chronią przed najbardziej onkogennymi typami wirusa 16 i 18. Dodatkowo są przeznaczone do ochrony przed zmianami przednowotworowymi i nowotworami narządów płciowych (szyjki macicy, sromu, pochwy) i odbytu oraz brodawkami narządów płciowych.

Szczepienia pozwalają na uniknięcie zakażenia wirusem HPV i co za tym idzie, obniżają znacząco ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy, o ile zostaną podane zanim dojdzie do narażenia kobiety na kontakt z wirusem. Z tego powodu są powszechnie zalecane wszystkim zdrowym dzieciom od 9. roku życia, nastolatkom i osobom dorosłym.

Zalecenia Amerykańskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (ASCO) rekomendują podanie szczepionki dziewczynkom w wieku 9 – 14 lat, w dwóch dawkach w odstępach 6-miesięcznych. Szczepionki są także rekomendowane dla dziewcząt w wieku 13-18 lat, które nie zostały zaszczepione wcześniej lub tych, u których należy dokończyć serię szczepień. Amerykański Komitet Doradczy do spraw Szczepień (ACIP) zaleca obecnie rutynowe szczepienia wszystkich chłopców w wieku 11-12 lat za pomocą szczepionki przeciwko 4 typom wirusa HPV (Silgard) lub 9 typom wirusa (Gardasil 9).

Szacuje się, że zaszczepienie całej populacji kobiet mogłoby zredukować zachorowalność na raka szyjki macicy aż o 90%.

Powszechnym mitem, związanym z HPV jest przekonanie, że jeśli otrzymasz szczepionkę przeciwko HPV, nie musisz poddawać się badaniu cytologicznemu. To nieprawda. Jeśli otrzymasz szczepionkę przeciwko wirusowi HPV, nadal musisz wykonać badanie cytologiczne. Ponadto szczepionka nie chroni przed ciążą ani innymi infekcjami przenoszonymi drogą płciową, dlatego należy nadal uprawiać bezpieczny seks.

 

Skuteczna profilaktyka – badanie cytologiczne i test DNA HPV

RSM rozwija się bardzo długo. Między zakażeniem wirusem HPV, a rozwojem raka szyjki macicy, upływa wiele lat (10-15 lat). Dlatego wczesne wykrycie zmian przed nowotworowych pozwala na ich wczesne usunięcie, zanim rak się rozwinie.

Badanie cytologiczne jest elementem podstawowym w profilaktyce raka szyjki macicy, jednak nie wykrywa wszystkich przypadków choroby ze względu na ograniczoną czułość (ok 60%). Dlatego powinno się wykonać również badanie na nosicielstwo wirusa HPV. Te dwa badania zwane są „co-testingiem” i dają prawie 100% możliwość wykrycia zmian przed nowotworowych.

Zakażenie HPV można wykryć jedynie poprzez specjalistyczne badanie molekularne, wykonując test DNA HPV (czułość prawie 100%). Test polega na wykryciu materiału genetycznego wirusa (DNA) w wymazie cytologicznym z szyjki macicy utrwalonym w podłożu transportowym. Test musi być wykonany w specjalistycznym laboratorium, dysponującym odpowiednią aparaturą oraz wykwalifikowanym personelem. Jednoczesne wykonanie takiego testu wraz z badaniem cytologicznym pomaga w identyfikacji kobiet obarczonych wysokim ryzykiem raka szyjki macicy. Pobranie wymazu na badanie DNA HPV odbywa się identyczne jak dla badania cytologicznego.


Wynik testu HPV, a dalsze postępowanie

GDY otrzymasz pozytywny wynik testu na HPV nie oznacza to, że zachorujesz na raka szyjki macicy – oznacza tylko, że jesteś w grupie wysokiego ryzyka, co pozwala na podjęcie odpowiednich kroków zapobiegających rozwojowi choroby.

Pacjentki, u których wykryto HPV 16 i /lub 18 są w najwyższej grupie ryzyka zachorowania na raka więc zaleca się u nich wykonanie kolposkopii niezależnie od wyniku cytologii. Kolposkopia to badanie polegające na oglądaniu powierzchni szyjki macicy, dolnej części jej kanału przy pomocy urządzenia optycznego – kolposkopu.

GDY wynik testu na HPV wskazuje inny typ wysokiego ryzyka niż HPV 16 i 18, to lekarz może zalecić powtórzenie badania cytologicznego oraz testu HPV po roku lub rozważyć kolposkopię w zależności od wieku pacjentki oraz jej wyniku cytologicznego.

GDY otrzymasz negatywny wynik testu na HPV oznacza to, że ryzyko rozwoju raka szyjki macicy przez następnych kilka lat jest znikome.