Rak jajnika to nowotwór złośliwy występujący u kobiet głównie w okresie około i pomenopauzalnym. Charakteryzuje się on obecnością komórek nowotworowych w jednym lub obu jajnikach. Jego najczęstszy typ (90%) to rak nabłonkowy.
Epidemiologia – Polska i Świat
Rak jajnika to piąty pod kątem zapadalności nowotwór złośliwy u kobiet w Polsce. Rocznie dotyka ok. 3 400 osób. Cechuje się wyższą śmiertelnością niż rak szyjki macicy – pod tym względem zajmuje 4 miejsce. Co roku na raka jajnika umiera ok. 2 500 Polek.
Na świecie rak jajnika jest ósmym co do zapadalności nowotworem złośliwym u kobiet. Co 3 minuty na świecie umiera na niego jedna kobieta, a w ciągu roku ok. 140 000.
Największe zagrożenie rakiem jajnika występuje u kobiet po 45. roku życia (w okresie około i pomenopauzalnym). Aż 50% zdiagnozowanych pacjentek przegrywa walkę z tym nowotworem. Jego skuteczne leczenie wciąż pozostaje wyzwaniem dla specjalistów na całym świecie.
Objawy
Rak jajnika nazywany jest „cichym zabójcą”, gdyż rozwija się niemalże bezobjawowo (brak objawów charakterystycznych dla wczesnych etapów rozwoju tej choroby). Objawów, takich jak: biegunki, zaparcia, bóle brzucha, zmęczenie, brak apetytu, zaburzenia oddawania moczu nie łączy się zazwyczaj z chorobą nowotworową i najczęściej się je bagatelizuje. To sprawia, że rak jajnika wykrywany jest zwykle w zaawansowanym stadium, gdy typowym dla niego objawem jest tzw. wodobrzusze (nagromadzenie się płynu w jamie otrzewnowej), połączone z uczuciem permanentnego zmęczenia, zaburzeniami odżywiania, a szanse na wyleczenie pacjentki są zdecydowania mniejsze niż we wczesnych stadiach choroby. Ponad połowa kobiet ze zdiagnozowanym zaawansowanym rakiem jajnika nie przeżywa pięciu lat. To znacznie gorsze rokowania niż w przypadku raka szyjki macicy, czy raka piersi.
Czynniki ryzyka
Główne czynniki ryzyka występowania raka jajnika to predyspozycje genetyczne (występowanie raka piersi/raka jajnika w rodzinie), wczesna pierwsza miesiączka i późna menopauza, bezdzietność. Ryzyko zachorowania na raka jajnika rośnie wraz z wiekiem, największe jest u kobiet po 45. roku życia. Prawdopodobnie, na ryzyko wystąpienia raka jajnika wpływa niezdrowy tryb życia (wysokotłuszczowa dieta, otyłość).
Profilaktyka i leczenie
Niestety nie istnieją skuteczne metody zapobiegania rakowi jajnika. Bardzo ważna jest stała opieka ginekologiczna. Regularne badania ginekologiczne i wykonywanie USG wewnątrzmacicznego mogą pomóc w wykryciu raka jajnika we wczesnym stadium i zwiększyć szansę na wyleczenie.
Leczenie raka jajnika najczęściej rozpoczyna się od rozległej operacji chirurgicznej. Kontynuację terapii mogą stanowić chemioterapia i radioterapia. Ważne jest, aby pacjentki pozyskiwały wiedzę o chorobie
i o nowoczesnych sposobach jej leczenia.
Doniesienia ze świata
Na tegorocznym i ubiegłorocznym kongresie ASCO (American Society of Clinical Oncology) zaprezentowano wyniki badań wykazujące, że angiogeneza (tworzenie sieci naczyń krwionośnych) odgrywa istotną rolę w rozwoju raka jajnika, a terapia antyangiogenna opóźnia rozwój choroby u chorych na zaawansowanego raka jajnika .