Badanie rozpoczyna się od założenia odpowiedniej wielkości wziernika do pochwy i uwidocznienia w nim szyjki macicy. Na tym etapie przeprowadza się ocenę kliniczną szyjki macicy, biorąc pod uwagę dane z wywiadu (np. dotychczasowe zabiegi) oraz ocenia ewentualne rzadkie wady rozwojowe.

Pobrany odpowiednim narzędziem rozmaz nanosi się na uprzednio przygotowane, odtłuszczone szkiełko podstawowe, a następnie niezwłocznie utrwala się materiał (poprzez zanurzenie w alkoholu 96% lub spryskanie aerozolem typu np. cytofix z odległości 20-30 cm)

Szczoteczka Cytologiczna

Niewiele można wskazać badań diagnostycznych o tak znacznej wartości profilaktycznej jak badanie cytologiczne. Mimo prowadzonych w ostatnim okresie intensywnych działań w celu opracowania kompleksowej szczepionki zapobiegającej infekcjom wirusem HPV, wciąż pozostaje najskuteczniejszą metodą zapobiegania rakowi szyjki macicy. Stało się to możliwe m.in. dzięki wprowadzeniu w latach 80-tych XX wieku, opracowanej przez  firmę ROVERS, innowacyjnej techniki pobierania wymazu cytologicznego  metodą „szczoteczkową”.

Wykonana ze specjalnego materiału i posiadająca odpowiednią formę szczoteczka cytologiczna dopasowuje się tak idealnie do kształtu szyjki macicy, że pozwala na pobranie wszystkich niezbędnych do oceny komórek. Wadą poprzednich rozwiązań było znaczne ryzyko „ominięcia” zakażonych obszarów, a co za tym idzie niewykrycie istniejących zmian nowotworowych. Dodatkowo odpowiednia budowa poszczególnych elementów szczoteczki pozwoliła na przeniesienie na szkiełko komórek dobrze nadających się do oceny, nie zniszczonych podczas procesu pobierania.

Dodatkowo należy wskazać na sprawę nie mniej istotną, jaką jest komfort badania, jaki odczuwa pacjentka. Wcześniej stosowane patyczki z nawiniętą watą, czy drewniane twarde szpatułki mogły powodować ból. Prawidłowo przeprowadzone badanie cytologiczne przy użyciu elastycznej szczoteczki powinno zostać wykonane jednym ruchem i być bezbolesne. Ten ostatni argument może się okazać szczególnie ważny dla kobiet, które obawiają się badania.

Nie powinny one jednak zapominać, że rak szyjki macicy odpowiednio wcześnie wykryty jest wyleczalny w 100%, a więc bezwzględnie warto poddać się badaniu.

Szczoteczka Rovers®Cervex-Brush® stosowana jest w programach screeningowych na całym świecie i ze względu na fakt, że spełnia surowe kryteria jakościowe jako jedyna zalecana jest do stosowania w technice „szczoteczkowej” w wydanych przez Komisję Europejską Dyrektywach dotyczących zapewnienia  jakości w badaniach profilaktycznych na raka szyjki macicy.

W ostatnim okresie pojawiły się imitacje szczoteczki o niejednolitych  parametrach, często niskiej jakości i tylko zewnętrzną formą lub kolorystyką przypominające pierwowzór. Należy zwrócić uwagę, czy zastosowany przyrząd diagnostyczny posiada odpowiednie badania kliniczne i standaryzacyjne, co daje gwarancje prawidłowego przeprowadzenia badania oraz otrzymania wiarygodnych wyników. Trzeba pamiętać, że tylko właściwie wykonane   badanie cytologiczne pozwala na wczesne wykrycie nowotworu.

Na co należy zwrócić uwagę, aby odróżnić wadliwą podróbkę szczoteczki od oryginału:

Wielu elementów składających się na skuteczność szczoteczki nie można ocenić „gołym okiem”, z tego powodu tak istotne jest, aby lekarz przed jej użyciem zapoznał się z badaniami klinicznymi wykonane na dużych populacjach potwierdzającymi jego skuteczność (standaryzacja).Jednak niektóre cechy są wystarczająco widoczne, aby możliwe było rozpoznanie wadliwego produktu.

  • Jakość włosków – włoski szczoteczki powinny mieć odpowiednią sztywność; nie mogą być zbyt miękkie, ponieważ uniemożliwi to zebranie odpowiedniej ilości komórek; będą się „ślizgać”. Nie mogą także być zbyt twarde, gdyż może to spowodować skaleczenia, a tym samym „zanieczyszczenie” wymazu przez krew sprawiając, że stanie się on nieczytelny. Ponadto włoski powinny być właściwie wyprofilowane i wykończone, bez nierówności na obrzeżach oraz ostrych wypustek.
  • Kształt – kształt szczoteczki powinien być odpowiednio zaprojektowany tak, aby włoski objęły całą konieczną do zbadania powierzchnię szyjki macicy. Podstawa główki nie może być zbyt szeroka, powinna swobodnie mieścić się we wzierniku oraz posiadać gładkie obrzeże.
  • Mechanizm mocujący – „główka” szczoteczki powinna być właściwie osadzona na trzonku tzn. nie może zsuwać się zbyt łatwo (istnieje zagrożenie, że pozostanie wówczas w ciele pacjentki podczas badania) ani obracać się wokół trzonka (nie zostaną wówczas pobrane w wymazie wszystkie niezbędne komórki).

20-krotne powiększenie szczoteczki Rovers z użyciem mikroskopu odwróconego

reprodukcja za zgodą Rovers

20-krotne powiększenie chińskiej podróbki szczoteczki z użyciem mikroskopu odwróconego